प्रत्येक वर्ष श्रावण शुक्ल पूर्णिमाका दिन मनाइने जनै पूर्णिमा पर्व आज देशभर नयाँ जनै फेरेर र रक्षाबन्धन (डोरो) बाँधेर मनाइँदै छ ।
जनै पुर्णिमा, जसलाई ’रक्षाबन्धन’ पनि भनिन्छ, धार्मिक अनुष्ठानहरूको विशेष महत्व रहेको छ । यस पर्वको समयमा, ब्राह्मणहरूले आफ्नो पुरानो जनै बदल्ने र नयाँ जनै धारण गर्ने परम्परा पालन गर्दछन् । यो परम्परा वेदिक संस्कृति र हिन्दू धर्मको गहिरो अंश हो, जसले पवित्रता र धार्मिक कर्तव्यको प्रतिनिधित्व गर्दछ ।
पूर्णिमाका दिन बिहानैदेखि वैदिक सनातन धर्मावलम्बीले नदी, ताल, तलाउ, पोखरीमा गई स्नान गरेर गुरु पुरोहितबाट रक्षासूत्र बाँध्छन् । गुरु पुरोहितले विधिपूर्वक मन्त्रिएको डोरो (रक्षासूत्र) धारण गरेमा नकारात्मक तत्वबाट सुरक्षा प्राप्त हुने धार्मिक विश्वास छ ।
मानव रक्षाका लागि जप, तप र पूजा गरी मन्त्रिएको रक्षाबन्धन अर्थात् डोरो वैदिक परम्पराको मन्त्रोच्चारण गर्दै ब्राह्मण पुरोहितहरुले यजमानको दाहिने नाडीमा बाँधिदिने गरिन्छ ।
यस दिनमा नेपाल लगाएत भारतमा दिदीबहिनीले दाजु भाइ लाई दीर्घायु र स्वथ्य सफल जीवनको कामना गरी अनेक थरिका कलात्मक राखी बाँधी आफ्ना दाजु भाइबाट आफ्नो रक्षा को बचन लिने गर्दछन् । यो पबित्र दिनलाई काठमाडौँको नेवार समुदायमा गुन्हुपुन्ही भनि मनाइने चलन छ ।
ऐतिहासिक दृष्टिकोणले, जनै पुर्णिमा पर्वको परम्परा प्राचीन कालदेखि चली आएको छ । यसको आरम्भ वेदिक युगमा भएको मानिन्छ, जब यो पर्व धार्मिक संस्कारहरूको एक महत्वपूर्ण अंशको रूपमा स्थापित भएको थियो। यो पर्वका क्रममा, जनैलाई नवीकरण गर्नु र धर्मको प्रति प्रतिबद्धता प्रकट गर्नु धार्मिक अनुशासनको भाग मानिन्छ ।
