मूर्ख मान्छे अरुलाई हेरेर हाँस्छ, विद्वान आफैलाई हेरेर हाँस्छ । यस्तै विचारका माहान खानी थिए ओशो ।
ओशो अर्थात रजनिश जस्को जीवन र विचारहरूको यात्रा साँच्चै एक अद्वितीय अनुभव हो, जसले मानवता र आध्यात्मिकताको गहिराइमा प्रवेश गराउँछ । उनै विख्यात धर्मगुरु एवं महान् दार्शनिकलाई कसैले भगवान मान्छन् त कसैले महान् बिचारक मान्छन् । कसैले प्रेमको व्यख्याता । आखिर जे भनेपनि ओशो युगपुरुष हुन् । भलै उनले लामो जीवन बाँचेनन्, जति बाँचे सार्थक जीवन बाँचे । आज उनकै जीवन कथा, तपाईहरु माझँ पस्किदै छौं ।
ओशोको वास्तविक नाम चन्द्रमोहन जैन हो । उनी सन् १९३१ डिसेम्बर ११ मा भारतको मध्य प्रदेशको कुचवाडामा जन्मिएका थिए । ओशो, ११ सन्तानमध्ये जेठो थिए र उनको बाल्यकाल मामाघरमा बित्यो । हजुरबाको निधनपछि उनी आफ्नो परिवारसँग बस्न गाउँ फर्किए, जहाँ उनले धेरै रोचक अनुभवहरू संगाले ।
उनको जीवनको एक प्रमुख घटना भनेको ज्योतिषीको भविष्यवाणी थियो । ती ज्योतिषले भनेका थिए कि ओशोको सात वर्षमा निधन हुनेछ । यो भविष्यवाणीलाई असत्य साबित गर्दै उनले दीर्घ जीवन बिताए र आफ्नो जीवनकालमा एक चर्चित व्यक्तित्व बने ।
बाल्यकालदेखि नै ओशो तार्किक र विद्रोही स्वभावका थिए । उनले प्रश्न सोध्न र मानव प्रकृतिको अध्ययन गर्न विशेष चासो राख्थे । किशोरावस्थामा पुगेपछि उनले पूर्ण रूपमा नास्तिकता अंगिकार गरे । सन् १९५१ मा जबलपुरको हिताकारीणी कलेजबाट बीए पास गरेपछि उनले दर्शन शास्त्रका प्राध्यापकको विचारबाट प्रेरणा लिए ।
ओशोको जीवन र विचारधारा साँच्चै रहस्यमय र विचारणीय छ । उनले जीवन, प्रेम, र यौनका विषयमा जुन दृष्टिकोण प्रस्तुत गरे, त्यसले धेरैलाई चकित र प्रेरित पनि गर्यो । उनको विचारमा यौन केवल शारीरिक सम्पर्क नभएर जीवनको गहिराइमा पुग्ने एउटा साधन थियो ।
उनले ध्यान र आत्म ज्ञानमा पनि गहिरो ध्यान दिएका थिए । उनका प्रवचनहरू व्यक्तित्व विकास, आध्यात्मिकता र मानवीय भावनाहरूको मर्ममा जान्छन् । ओशोको ध्यान केन्द्रले मानिसहरूलाई मनको शान्ति र आत्मा को खोजीमा सहायता पुर्यायो ।
अर्कोतर्फ, उनका विचारहरूको विवादास्पदता र उनले उठाएका प्रश्नहरूले पनि उनलाई आलोचना र विवादको सामना गरायो । विशेष गरी, उनको यौन र ध्यानको सम्बन्धलाई लिएर धेरै विरोध र बहस चल्यो ।
उनको जीवनले यसलाई प्रमाणित गर्छ कि जब कुनै व्यक्तिको विचारधारा गहिरो र विचारणीय हुन्छ, तब त्यो समाजमा विविध प्रतिक्रिया उत्पन्न गर्न सक्छ । ओशोको सिद्धान्त र प्रवचन आज पनि मानिसहरूका लागि प्रेरणादायी र चुनौतीपूर्ण रहेको छ ।
ओशोको निधन सन् १९९० को १९ जनवरीमा भएको थियो । उनको निधनलाई रहस्यमय मानिन्छ, र उनको समाधिमा लेखिएको छ, “ओशो, न कहिल्यै जन्मिए, न त कहिल्यै मरे ।”
उनका विचार र सिद्धान्त आज पनि मानिसहरूका लागि प्रेरणादायी र चुनौतीपूर्ण रहन्छन् । उनको विरासतले हामीलाई आत्मा र प्रेमको गहिराइमा जान्न र जीवनलाई नयाँ दृष्टिकोणबाट हेर्न प्रेरित गर्छ । ओशोको जीवन र विचारहरूको यो यात्रा साँच्चै एक अद्वितीय अनुभव हो ।
